Zelfreflectie: zet grote stappen in je professionele ontwikkeling met deze reflectiemodellen Cover

Zelfreflectie: zet grote stappen in je professionele ontwikkeling met deze reflectiemodellen

Jij wilt carrière maken? Zonder zelfreflectie kom je er tegenwoordig niet. Een belangrijke skill die je ook naast je professionele loopbaan verder helpt. Pas wanneer jij objectief naar jezelf leert kijken en daarin realistisch bent, zet je grote stappen in je ontwikkeling. Door te reflecteren ontdek jij jouw zwakke punten en hoe je ze verbetert. Hoe werkt zelfreflectie en hoe helpen de reflectiemodellen van Starr en Korthagen hierbij?

Download onze paper

Op deze pagina:

Zo hielp zelfreflectie professional Asmara vooruit

Zelfreflectie is cruciaal voor professionals die het maximale uit hun carrière willen halen. Professional Asmara Leysner deelt haar ervaring in deze 1 Minute Masterclass om jou vooruit te helpen. 

Wat is zelfreflectie precies?

Zelfreflectie is figuurlijk in de spiegel kijken en stilstaan bij je eigen doen en laten om zo jezelf te ontwikkelen. Dit kan op drie verschillende niveaus: persoonlijk, beroepsmatig en maatschappelijk. Hierbij kijk je naar jouw manier van keuzes maken, je manier van werken, welke skills je beheerst en hoe jij je daarbij voelt. Door hier lering uit te trekken en er leerdoelen aan te koppelen, til jij jezelf en je carrière naar een hoger niveau.

Wat is het verschil tussen zelfreflectie, reflecteren en evalueren?

Reflecteren is niet hetzelfde als evalueren en een reflectie is niet per se een zelfreflectie. Bij alle 3 de handelingen kijk je terug op een gebeurtenis. We zetten de verschillen op een rij:

  Zelfreflectie Reflectie Evaluatie
Met wie? Alleen of met een coach Alleen of gezamenlijk Alleen of gezamenlijk
Waar kijk je naar? Eigen handelen Een situatie Verwachting en resultaat van een project
Hoe? Vragen stellen over je handelen, gevoel en skills Achterhalen van je motivatie en handelingen Vergelijken van verwachting en resultaat
Beoordeling van? Je eigen gedrag in een proces Een gebeurtenis en jouw rol daarin Resultaten van je werkzaamheden
Doel Leerdoelen opstellen om je gedrag te verbeteren in een vervolg situatie Leerdoelen opstellen om je gedrag te verbeteren in een vervolg situatie Conclusies trekken voor het volgende project

In de praktijk komen reflecteren en zelfreflectie vaak op hetzelfde neer, doordat je hetzelfde doel nastreeft. Het proces is anders doordat je zelfreflectie alleen doet.

Waarom is leren reflecteren zo’n belangrijke competentie?

Reflecteren is net als kennis opdoen of een skill aanleren een specifieke vorm van leren. Door jezelf grondig te reflecteren aan de hand van een reflectiemodel, leer jij:

  • Systematisch en kritisch naar je eigen handelen kijken;
  • Leren van je eigen gedrag;
  • De leiding pakken over je persoonlijke ontwikkeling en groei;
  • Het maximale uit jezelf halen.

Verschillende reflectiemodellen

Om je zelfreflectie naar een hoger niveau te tillen, zetten we twee reflectiemodellen voor je op een rij:

  1. Starr-reflectie
  2. Korthagen-reflectie

in essentie lijken de modellen op elkaar, doordat ze alle twee in een cyclus werken. Zelfreflectie is dus nooit ‘af’. Wel is er een verschil in de reflectiemodellen bij de benadering en uitvoering. Check ze allebei en ontdek wat het beste bij jou past.

Starr-reflectie

De Starr-methode wordt het meest gebruikt om te reflecteren op jezelf. Met deze manier van zelfreflectie kijk je naar jouw taak in een geheel, je acties die je onderneemt en het resultaat ervan. Deze reflectiemethode is heel effectief en werkt in 5 stappen: situatie, taak, actie, resultaat en reflectie.
Good to know: dit model wordt ook veel in sollicitatiegesprekken gebruikt. Dus als je dit goed in de smiezen hebt, excelleer jij ook tijdens je toekomstige sollicitaties. 

S

Situatie

T

Taak

A

Actie

R

Resultaat

R

Reflectie

Wat was de situatie?

Wie waren hierbij betrokken?

Waar speelde dit zich af?

Wat was je taak?

Welke rol speelde je?

Hoe heb je dit toen aangepakt?

Hoe reageerde je?

Wat was het resultaat van je handelen?

Hoe werd hierop gereageerd door anderen?

Was je tevreden met het resultaat?

Zou je het de volgende keer anders aanpakken?

Reflectie Korthagen 

Via de methode van de Nederlands onderwijskundige Fred Korthagen leer je structureel reflecteren op je eigen handelen. Korthagen ziet zelfreflectie echt als een skill die je moet aanleren, zodat je het altijd bewust en onbewust toepast.

Het reflectiemodel van Korthagen bestaat uit een cyclus van 5 vragen. Met dit model kijk je  grondig naar een specifieke handeling.

reflectiemodel van Korthagen
Reflecteren met het Model van Korthagen

 

Reflectievragen Starr-methode

Situatie: hoe zag de situatie eruit?

  1. Wat speelde zich af?
  2. Wie waren de betrokkenen?
  3. Waar was dit?
  4. Waren er mensen bij aanwezig?

Taak: wat was jouw taak in het geheel?

  1. Wat was jouw specifieke rol?
  2. Wat wilde je bereiken?
  3. Wat verwachtte je van jezelf in deze situatie?
  4. Wat was je takenpakket?
  5. Wat was je plan van aanpak?
  6. Waarom had jij deze taak gekregen?

Actie: hoe heb je het aangepakt?

  1. Wat was je aanpak?
  2. Waarom deed je het op deze manier?
  3. Welke acties en stappen heb je hierbij ondernomen?
  4. Wat heb je gezegd?
  5. Wat ging er goed?
  6. Wat ging er fout?
  7. Wat heb je hier vervolgens op gezegd?
  8. Heb je de situatie verbeterd?
     

Resultaat: heeft jouw aanpak gewerkt?

  1. Waarom werkte jouw aanpak wel/niet?
  2. Hoe verliep de situatie?
  3. Was jouw rol in het geheel succesvol?
  4. Wat leverde jouw handelen op?

Reflectie: wat heb je ervan geleerd?

  1. Hoe vind je dat jij het hebt gedaan?
  2. Ben je tevreden met de resultaten?
  3. Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd?
  4. Wat zou je de volgende keer anders doen?
  5. Kan je jouw learnings ook in andere situaties toepassen?
  6. Wat was de reactie van anderen op jouw handelen?
  7. Wat voor gevoel heb je hieraan overgehouden?
  8. Kan je met een andere aanpak betere resultaten behalen?

Reflectievragen Korthagen-methode

Ervaar heel bewust je eigen functioneren in een situatie aan de hand van 3 vragen:

  1. Wat wil ik bereiken?
  2. Waar moet ik op letten?
  3. Wat wil ik uitproberen in deze situatie? 

Blik terug op je handelen:

  1. Wat is er gebeurd?
  2. Wat deed ik?
  3. Wat dacht ik op dat moment?
  4. Wat wilde ik?
  5. Wat voelde ik hierbij?

Bewustwording van belangrijke kenmerken:

  1. Wat is de samenhang van de antwoorden op de vorige vragen?
  2. Wat is daarbij de invloed van de context?
  3. Welke gevolgen heeft dit voor mij?
  4. Wat is nu het probleem of wat je nu hebt ontdekt?

Formuleer alternatieven voor je eigen handelen:

  1. Welke alternatieven zijn er?
  2. Wat zijn daar de voor- en nadelen van?
  3. Wat neem ik mij voor voor de volgende keer?

En probeer de alternatieven uit in de praktijk!

Reflecteren in samenwerking met anderen

Zelfreflectie hoef je niet in je eentje te doen. Vaak hebben je team members of leidinggevenden ook uitstekende input op jouw functioneren. Het is dus heel belangrijk om anderen te betrekken bij je reflectieproces. Dat heeft 3 voordelen:

  • Je krijgt feedback die je anders niet had, waardoor je nieuwe inzichten over jezelf opdoet. Iedereen heeft een blinde vlek
  • Je stimuleert jezelf om echt te werken aan je verbeterpunten. Doordat anderen van je leerpunten afweten, zit er een soort sociale controle voor jezelf op je nieuwe leerdoelen
  • Deze persoonlijke manier van elkaar challengen, is een enorm goede manier van teambuilding.

Feedback via Great Conversations

Bij Yacht geven we feedback en reflectie aan de hand van Great Conversations. Een alternatief voor een beoordelingssysteem. Hiermee hebben werknemers en leidinggevenden het hele jaar door gesprekken met elkaar. Zo challengen we elkaar eens in de paar weken met vragen als:

  • Welk groter doel streef je na?
  • Wat zijn je ambities voor de komende periode?
  • Wie kan jou daarbij helpen?
  • Zijn er dingen waar je tegenaan loopt?
  • Wat zijn je ervaringen bij je nieuwe opdrachtgever?
  • Wat wil je over 2 jaar?

Doordat ambitieuze professionals bij Yacht met elkaar in gesprek zijn, reflecteer je regelmatig op je eigen functioneren, ambities en carrièrepad. Zo werk je doelgericht aan je carrière

Wil jij ook jouw persoonlijke en professionele ontwikkeling naar een hoger niveau tillen?Check onze opleidingen & trainingen

 

Wil jij nog meer succes in je carrière? Banner

Wil jij nog meer succes in je carrière?

Met de 5-daagse carrièreversneller ontvang je 5 dagen lang per mail een unieke tip om je skills verder te ontwikkelen. Zo zet je de next steps in je carrière!

Meld je nu aan

Veelgestelde vragen over zelfreflectie

Wat zijn veelgebruikte reflectievragen?

  • Waar liep ik afgelopen kwartaal tegenaan?
  • Wat was mijn rol in dit geheel?
  • Hoe handelde ik in die situatie?
  • Wat leverde mijn handelen op?
  • Wat kon er beter?
  • Is er een alternatief voor mijn handelen?
  • Wat vond ik van mijn handelen? 

Wat zijn handige tips bij zelfreflectie?

Wanneer jij serieus werk gaat maken van reflecteren op jezelf, houd dan de volgende tips bij de hand:

  • Rooster elke week een zelfreflectie-moment in;
  • Reflecteren kan altijd en over alles gaan;
  • Reflecteer ook als alles goed gaat, zo blijf je jezelf ontwikkelen;
  • Oordeel niet, probeer zo objectief mogelijk naar je handelingen en gebeurtenissen te kijken;
  • Gebruik een reflectiemodel.