Assertiviteit: zo zet jij assertief gedrag succesvol in

Op deze pagina:

• Wat is assertiviteit?
• Waarom is assertief zijn zo’n belangrijke skill?
• Verschillen tussen assertiviteit, subassertiviteit en agressie
• Hoe word je assertiever?
• Oefeningen om je assertiviteit te vergroten
• Voorbeelden: situaties waarin assertiviteit je carrière verder brengt
• Veelgestelde vragen over assertiviteit

Wat is assertiviteit?

Assertiviteit is voor jezelf opkomen op een verbale en non-verbale manier. Kordaat, eerlijk en vol zelfvertrouwen handelen. Op de werkvloer betekent dat gaan voor je eigen overtuiging én daarbij je collega in zijn of haar waarde laten. Assertief zijn zit op de scheidslijn tussen nederig gedrag (subassertief) en agressief overkomen, en draait om authentiek blijven. 

Assertiviteit is:

• Voor jezelf opkomen;
• Eerlijk zeggen wat je vindt, voelt, denkt en wilt;
• Je kwetsbaar durven opstellen;
• Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf;
• Een conflict niet uit de weg gaan;
• De ander respecteren.

Waarom is assertief zijn zo’n belangrijke skill?

Professionals die zich assertief gedragen, zijn doortastend op een eerlijke manier. Ze krijgen vaker gedaan wat er moet gebeuren. Door assertiviteit op de werkvloer te tonen, spreek je vanuit jezelf en uit je op een prettige manier jouw waardering of kritiek. Jij toont duidelijk en oprecht je wensen en doelen, waardoor je een gesprek open aangaat, de ander respecteert en zo beiden er een goed gevoel aan over houdt.  

Deze skill helpt je om projecten naar een hoger niveau te tillen. Door eerlijk en assertief te zijn, weet iedereen wat en vooral waarom iets moet gebeuren. En doordat alles open en eerlijk naar elkaar is uitgesproken, is er minder gepraat achter elkaars rug om, wat uiteindelijk enorm goed is voor het teamgevoel! 

Kortom: door middel van assertiviteit geef je aan waar jouw grenzen liggen. Hierdoor schep je bij iedereen duidelijke verwachtingen en weten ze dus precies wat ze aan je hebben.  

Verschil tussen assertief, subassertief en agressief gedrag

Het verschil tussen assertiviteit, subassertiviteit en agressie zit hem in de volgende zaken:

Subassertief gedrag

Wanneer je subassertief gedrag vertoont, kom je niet voor jezelf op. Je luistert naar anderen en voert uit wat zij tegen je zeggen. Doordat je vaak passief handelt, krop je veel zaken op en voel jij je geen gelijkwaardige speler binnen het team. Dit leidt vaak tot stressklachten. Subassertiviteit is doen wat anderen van je willen. 

Agressief gedrag

Agressief gedrag is juist alleen met je eigen belang rekening houden. Dominant en dwingend zijn in je manier van communiceren. Agressief gedrag betekent dus niet per se dat je boos of gewelddadig bent. Je kan ook dominant zijn zonder jezelf boos op te stellen. Het is de houding die je (onbewust) aanneemt tegenover anderen. Je houdt geen rekening met je collega’s en leeft niet met ze mee, waardoor je sneller in conflicten en discussies belandt. 

Assertief gedrag

Met assertief gedrag combineer je het beste van twee werelden. Je luistert naar input van collega’s, reageert hier open en eerlijk op en neemt iedereen zo pro-actief mee in het proces. Zonder daarmee iemand, inclusief jezelf, voor zijn of haar kop te stoten. 

Tips om assertiever te worden

Assertiever worden doe je op verschillende manieren. Let op deze aspecten om assertief te zijn:

1. Zeg 'nee' als het niet kan
   Nee zeggen is een belangrijke skill. Bijvoorbeeld wanneer er van allerlei kanten werk op je afkomt. Als je agenda vol is, dan is het antwoord een duidelijke ‘nee’. Spreek dat uit. 
    
2. Praat vanuit jezelf, veroordeel een ander niet
   Praat altijd vanuit jezelf. Zo geef je aan wat voor impact iemands gedrag op jou heeft. 
   Zeg dus niet: ‘Jouw manier van leidinggeven is heel irritant’.
   Zeg wel: ‘Ik krijg een vervelend gevoel van de manier waarop je mij aanspreekt’.
    
3. Geef je grenzen aan
   Wanneer iemand ten koste van jou grappig probeert te zijn en jij bent er niet van gediend: geef direct je grens aan. Anders loop je met een vervelend gevoel rond, krop je jouw frustraties erover op en escaleert de situatie wellicht. En als je jouw grens aangeeft, leg dan niet de nadruk op wat een ander doet. Geef aan wat de situatie met jou doet. 
    
4. Geef vaker opbouwende kritiek, feedback of je mening
   Door opbouwende feedback te geven om iemand beter te laten presteren toon je assertiviteit. Jullie onderlinge band ontwikkelt zich en de samenwerking binnen je team verbetert.
    
5. Kritiek ontvangen
   Sta open voor kritiek op je eigen functioneren. Niemand is perfect, dus jij ook niet. Luister écht als iemand je feedback geeft en neem het mee. Bijt niet van je af maar reageer constructief. Voor de ander is het ook niet altijd gemakkelijk om feedback te geven. 

Oefeningen om je assertiviteit te vergroten

1. Vermijd twijfelende woorden en wees duidelijk. Assertiviteit draait ook om de zaken niet kleiner te maken dan ze zijn. Door woorden als ‘waarschijnlijk’, ‘lijkt me’ en ‘mogelijk’ lijken je opmerkingen minder belangrijk dan dat ze werkelijk zijn. Het is net als bij schrijven: gebruik actieve zinnen. Zo kom je daadkrachtig over.

• Oefening: Let de komende tijd op je zinsconstructies.
• Niet: ‘Ik denk dat deze uitkomst belangrijk kan zijn voor het vervolg van ons project.’
• Wel: ‘Deze uitkomst is cruciaal voor het vervolg van ons project.’

2. Omdenken van je mindere eigenschappen. Zelfs de beste professionals hebben mindere eigenschappen. Ook aan negatieve eigenschappen zitten positieve kanten.

• Oefening: Bedenk 3 mindere kwaliteiten van jezelf en kijk naar de positieve kant ervan. Dit vergroot je zelfvertrouwen, waardoor je meer voor elkaar krijgt.
• Voorbeeld: Ben jij ongeduldig? Dat betekent dat je graag de kar trekt, initiatief neemt en niet bang bent om anderen op hun verantwoordelijkheid te wijzen.  

Voorbeelden: situaties waarin assertiviteit je carrière verder brengt

Hoe brengt assertiviteit jouw carrière verder? Door te weten in welke situaties het cruciaal is om assertief te zijn. Hieronder een aantal herkenbare voorbeelden: 

De CEO eist dat je morgenavond aanwezig bent bij een meeting met een klant, maar je hebt een reservering staan bij een exclusief restaurant met je partner.  

• Assertief: maak oprecht duidelijk wat je situatie is en dat je niet kan (tenzij je liever naar werk gaat natuurlijk).
• Subassertief: je maakt duidelijk dat je niet kan, maar niet oprecht (je verzint een werkgerelateerde afspraak en noemt die als reden).

Je wilt salarisverhoging

• Assertief: draai er niet omheen en geef je wens direct aan zonder het te eisen. Je houdt de onderhandeling bij jezelf en onderbouwt waarom juist jij het verdient.  
• Agressief: je eist salarisverhoging en onderbouwt dit met de reden dat sommige collega’s ook hogere bedragen verdienen.

Je krijgt de leiding over een project, maar bent het niet eens met de opzet van het project.

• Assertief: geef aan dat je verbeterpunten ziet en stel voor om het plan van aanpak anders vorm te geven.
• Agressief: je verandert direct de opzet van het project en begint hierna met de uitwerking van de nieuwe opzet zonder enig overleg.

Je zit overvol met werk en de vraag komt of jij morgen bij een lange vergadering wilt aanschuiven vanwege je expertise.

• Assertief: zeg dat je alleen het deel van de meeting aanwezig bent waar jouw expertise nodig is. 
• Subassertief: je zegt ja en gaat met krommende tenen naar de vergadering.