In 2050 moeten de miljoenen woningen en bedrijfsgebouwen in ons land van het aardgas zijn. Het ontwikkelen van duurzame energiebronnen krijgt steeds meer prioriteit en vorm. Mooi voorbeeld is het initiatief Mijnwater in Heerlen, dat al ver voor het Klimaatakkoord van start is gegaan. Yacht-professional Pol Kerkhofs zet samen met zijn collega’s de stappen die nodig zijn om de technologie nog verder te verbeteren.
Naamsbekendheid niet groot
Als Pol op een verjaardagsfeestje vertelt dat hij een opdracht uitvoert bij Mijnwater, dan ziet hij meestal vraagtekens op het voorhoofd ontstaan bij zijn gesprekspartner(s). “De naamsbekendheid is inderdaad nog niet groot; niet in Limburg en zeker niet in de rest van het land. Heel jammer, het is immers een prachtinitiatief.”
In de voormalige mijngangen van Heerlen, die na de sluiting in de jaren zestig van de vorige eeuw zijn volgelopen met water, ligt de basis van wat nu een innovatief circulair energienetwerk is. Pol licht toe: “Het is een uitwisseling van energie, waarmee meerdere gebouwen verwarmd en gekoeld worden in een compact gebied tussen Heerlen en Brunssum. Met pompen wordt het water vanuit de bronnen, de mijnen, via de backbone naar de diverse clusters gebracht. Deze clusters zijn aangesloten op energiecentrales, die bijna volledig op elektrische energie draaien. Gas wordt niet meer gebruikt. De bekendste centrale is Maankwartier, die in de gelijknamige en duurzame wijk in Heerlen staat.”
Doordachte infrastructuur
Afhankelijk van de vraag wordt het water verwarmd of gekoeld en doorgezet naar de eindgebruikers, waaronder particulieren en bedrijven. Het energienetwerk van Mijnwater wordt gezien als een doordachte infrastructuur voor de distributie van warme en koude energie en is ook toepasbaar in andere stedelijke gebieden. Pol: “Het is namelijk mogelijk om een koppeling te maken met bronnen van duurzame energie. Je kunt hierbij denken aan zonnepanelen, windenergie en restwarmte. Bovendien kan het netwerk met behulp van ecovaten inmiddels ook los worden gezien van de ondergrondse mijngangen.”
“Wat Mijnwater voor mij zo interessant maakt? Op de eerste plaats de maatschappelijke impact. In 2050 moeten alle woningen en bedrijfsgebouwen van het aardgas zijn. Duurzame warmte en energie worden dus steeds belangrijker voor onze samenleving. In 2005, dus al ver voor het Klimaatakkoord, is de gemeente Heerlen gestart met het halen van duurzame energie uit het water dat in de mijngangen is gelopen. De technologie die daarvoor wordt gebruikt is het tweede aspect dat mij zo aanspreekt. Ik vind het ontzettend interessant om die verder te ontwikkelen. De technologie is nog jong en valt op punten zeker te verbeteren. Met kleine ingrepen zijn al meteen mooie stappen te zetten. Impact maken met interessante technologie, dat is het mooie van dit werk”
Verbeteringen in energiecentrales
Pol is sinds september 2021 actief bij Mijnwater, zijn eerste opdrachtgever na afronding van zijn studie applied science aan Fontys Hogescholen in Eindhoven. Hij studeerde af in een combinatie van proces- en voedingstechnologie, terwijl zijn afstudeerstage gericht was op materiaalkunde. Zijn focus bij Mijnwater ligt vanaf het begin op de mogelijke verbeteringen in de energiecentrales. “Dat ik meteen al met een concrete verbeterstap van meerwaarde kan zijn, dat geeft zeker een kick. Het betreft het inzetten van kleinschalige buffers in de energiecentrales. Deze buffers met een capaciteit van zestig kuub moeten het mogelijk maken om groene stroom te gebruiken en de waterpompen zuiniger te laten draaien.”
De Maankwartiercentrale is de proeftuin en lijkt succesvol te zijn. “Ik ben hierover al een businesscase aan het opstellen. Wat zijn de kosten voor de ombouw en welke potentiële winst is er te behalen? Ik ben nu vier maanden actief en het ziet ernaar uit dat dit wordt toegepast in de praktijk.”
Rol in voorbeeldproject
Zijn de buffers daadwerkelijk succesvol in de centrale van Maankwartier, dan worden ze ook aangebracht in de plusminus vijftien andere centrales. “Zo zetten we mooie stappen op het vlak van duurzame energie. Mijnwater in het algemeen en de bijbehorende projecten zijn in alle opzichten een goed voorbeeld van initiatieven die de weg vrijmaken naar een aardgasloze maatschappij. Het doel is om in 2030 een hoeveelheid van 30.000 woonequivalenten te halen. Op dit moment gaan we richting de 5.000. Belangrijk is natuurlijk wel de financiële kant: hoeveel geld stelt de politiek beschikbaar? Maar het belang is duidelijk. Zoals ook helder is dat technologie sowieso een essentiële rol speelt in het aardgasvrij maken van Nederland en rest van Europa. En dan is het top om meteen na je studie een rol te kunnen spelen in zo’n voorbeeldproject.”
