Energietransitie kent geen heilige graal

Maar ondanks zijn rustige tred leeft Dirk Jan wel met de sterke overtuiging dat we het met zijn allen anders moeten doen. Volgens hem moeten we het niet langer over de klimaatverandering hebben, maar moeten we in beweging komen. Dirk Jan: “Dat betekent ingrijpen in onze manier van leven en bewuster nadenken.”

In between

Op dit moment zit Dirk Jan tussen twee opdrachten in. Werken voor Yacht bevalt hem goed. Dirk Jan: “Er is een open cultuur, een goede begeleiding en de mogelijkheid tot ontwikkeling. Waarbij je natuurlijk wel zelf initiatief moet tonen, maar dat vind ik niet meer dan logisch. Ze hebben gewoon een goed netwerk voor leuk en uitdagend werk.”

Opdracht Hilversum

In Hilversum was Dirk Jan degene die de eerste aanzet moest geven voor het plan om Hilversum van het aardgas te krijgen. Hoe gaan we de energietransitie aanvliegen en wat hebben we daarvoor nodig? En ook: hoe laat je dat proces gelijk oplopen met het ontwikkelen van de omgevingsvisie in het kader van de nieuwe omgevingswet? Hij zegt daarover: “De eerste stap in het klimaatakkoord is een regionale energiestrategie. Dat hebben we als gemeente Hilversum samen met de andere gemeenten in de regio en met partners zoals de netwerkbeheerders handen en voeten gegeven. Grote uitdaging daarbij was zicht te krijgen op al die informatie die we nodig hebben om uiteindelijk goede keuzes te kunnen maken.”

In regionaal verband hebben ze inmiddels de eerste versie gelanceerd van de zogenoemde ‘energiekansenkaart’. Een digitale kaart waarbij onder andere inzichtelijk is gemaakt hoe het zit met de ondergrondse infrastructuur en met het energieverbruik in de panden. Dirk Jan: “Zodat we op basis daarvan kunnen zeggen welke wijken kansrijk zijn, waar de kansen liggen om als eerste mee te beginnen.”

Ontelbaar veel vragen

Dirk Jan krijgt ontelbaar veel vragen gedurende de procesvorming. En dat is ook het lastige voor deze transitie volgens hem. “Er zijn nog heel veel vragen op dit moment. Overheid en gemeenten zijn druk bezig om antwoorden te formuleren op die vragen. 2050 is wel afgesproken, maar hoe we dat gaan bereiken, daar moeten we echt nog afspraken over maken. Nu zijn de gemeenten aan zet, dus je hebt ook nog heel erg rekening te houden met de couleur locale.”

De ontdekkingstocht is in volle gang. Eind volgend jaar moet iedere gemeente een ‘transitievisie warmte’ hebben. Een plan van aanpak waarin de gemeente aangeeft welke wijk wanneer van het aardgas afgaat. En voor de wijken waarvan wordt voorzien dat dit al voor 2030 is, worden ook de alternatieve opties aangegeven. Als alles helder is, kan de buurtaanpak starten om samen met inwoners en ondernemers tot een definitieve selectie te komen.

Klimaatneutrale bedrijven

Daarnaast is er ook nog het bedrijfsleven. Met hen wordt besproken hoe ze klimaatneutraal kunnen werken. “Een uitdaging”, volgens Dirk Jan. “Dit gaat verder dan de wettelijke eisen. Je zult bedrijven dus moeten motiveren om die extra stap te zetten.” Gelukkig zijn de meeste partijen bereid om mee te werken aan de doelstelling van de gemeente Hilversum om een klimaatneutrale gemeente te zijn.

Veranderend speelveld

Goede afspraken rondom het proces maakt praten over de inhoud makkelijker, volgens Dirk Jan. Maar daarbij plaatst hij direct de kanttekening dat het heel makkelijk is om je hierin te verliezen. “Energiebesparing zat vooral op het beleidsveld duurzaamheid en nu worden er andere disciplines bij betrokken. Daarmee verandert het speelveld. Het eigenaarschap verschuift.” Die hele heldere doelstelling uit het klimaatakkoord draagt daar ook aan bij. Partijen die zich nog niet zichtbaar druk maakten, komen nu ook in beweging. Dirk Jan: “Er zijn echt dingen aan het veranderen. Vorige week las ik het bericht van Mercedes dat zij geen verbrandingsmotoren meer ontwikkelen. Een klein berichtje in de marge, maar ik vind dat nogal wat.”

De verwarde consument

Er moet nog veel gebeuren, maar als je daar tijdig over nadenkt en op de juiste plek onafhankelijk advies gaat vragen, dan valt het nog mee, zegt Dirk Jan. “Je hebt het over 2050 en dat is nog 30 jaar weg. Je hebt er echt nog even de tijd voor. En ook al is jouw wijk eerder aan de beurt, er is nog tijd.” Blijf ook nuchter, adviseert hij. “Om het bij mijzelf te houden: vorig jaar had ik rotte kozijnen, die zijn eruit gegaan en daar zijn wel isolatiekozijnen met HR++ glas in gekomen, bijvoorbeeld. Dan ga ik niet terug naar wat erin zat, dan ga ik voor wat beter is.”

De urgentie is groot, dus je moet ook niet 28 jaar lang achteroverleunen om daarna in de paniek te schieten. Iedereen moet er uiteindelijk wat mee, dus je kunt je maar beter voorbereiden, is zijn motto. En dat is dan eigenlijk ook meteen zijn advies aan iedereen: “Maak een plan en begin met die maatregelen waar je geen spijt van gaat krijgen.”

Wat hem opvalt, is dat er ondernemers zijn die misbruik maken van de huidige situatie en bijvoorbeeld warmtepompen pushen. Als dan later blijkt dat je huis hier niet geschikt voor is, is het kwaad al geschied. “En daar komt een deel van de spookverhalen vandaan, waardoor sommige mensen zich nog ongeruster gaan maken. De slechte verhalen dragen niet bij aan het resultaat.”

Energievisie

Dirk Jan heeft een duidelijke visie omtrent het energieverhaal. “Weet je, aardgasloos, dat moeten we met elkaar organiseren. Er moet een goede balans komen en de oplossing moet betaalbaar zijn voor iedereen. Echt klimaatneutraal worden gaat verder dan aardgasloos zijn. Dan gaat het ook om duurzaam opwekken van energie en duurzame mobiliteit. Ook al is er veel discussie en wordt er door sommigen nog veel in twijfel getrokken, ik houd mij vast aan de visie van het merendeel van de wetenschap die aangeeft dat we iets moeten doen, omdat er anders onherstelbare schade wordt aangericht.”

En die heilige graal waarnaar we zoeken, die is er niet volgens Dirk Jan. “Het wordt een diverse toekomst, want de oplossing wordt een verzameling van al die verschillende oplossingen samen.”