Zaanstad en bondgenoten realiseren ambitie

Vanwege zijn historie behoort de Zaanse Schans absoluut tot zijn favorieten, geeft de burgemeester aan. En hij vertelt over de 700 molens waar Amsterdam toentertijd niet op zat te wachten en die van Zaanstad de allereerste industriestad maakten. Ook vandaag de dag zijn grote industriële spelers nog steeds in Zaanstad te vinden; denk aan Verkade en Albert Heijn. Maar de burgemeester vindt actief burgerschap ook zeer belangrijk, daarom ook een plek voor buurthuizen en wijkcentra in zijn top drie. En wat verder niet mag ontbreken is het centrum. Gericht op de toekomst heeft deze een ware transformatie ondergaan in de afgelopen jaren. 

Arbeidsplekken en tweedeling

De gemeente groeit en dat zorgt ervoor dat Zaanstad voor een behoorlijke ambitie staat. Niet alleen met betrekking tot het aantal woningen, maar ook met betrekking tot het aantal arbeidsplaatsen. Op dit moment zijn er 53.000 plekken, maar het mogen er gezien de huidige populatie zeker 100.000 zijn, volgens de burgervader. “Dat schept een verplichting”, zegt hij daarover. Daarnaast is er nog meer dan genoeg werk aan de winkel kijkend naar de tweedeling binnen de gemeente. Sinds zijn aantreden twee jaar geleden is dat echt een punt van aandacht voor de heer Hamming. Hij benoemt de verschillen: “Rijk en arm, jong en oud, de verschillende culturen. We staan te vaak met de ruggen naar elkaar toe in plaats van ervoor te zorgen dat iedereen gelijke kansen heeft.”

De ongelijkheid die de tweedeling met zich meebrengt, moet gedurende de groei echt tenietgedaan worden. En de bereidheid daartoe vanuit diverse partijen is enorm. Als voorbeeld haalt hij de wijk Kogerveld aan. Op dit moment een wijk met 60 tot 70% sociale huurwoningen. Burgemeester Hamming: “Van de kinderen die daar opgroeien kun je nu al zeggen dat ze minder kansen hebben over 10, 20 jaar dan kinderen uit andere wijken en dat is onacceptabel.” Daarom is er samen met 30 partijen in de wijk Kogerveld een duurzaam pact gesloten voor de duur van 20 jaar om die ongelijkheid te bestrijden. “Dat is echt uniek, dat is voor het eerst in deze wijk dat we dat doen. En dat is volgens mij ook echt de manier om vooruit te komen, samenwerken.” 

Woningmix

20.000 duurzame woningen in alle segmenten realiseren vraagt ook om samenwerking. Jan Hamming: “Het gaat om de bereidheid om samen dat gesprek te voeren. Want hoe gaan we dat realiseren?” De burgemeester vertelt over het bondgenootschap met woningbouwcorporaties en -ontwikkelaars. In alle wijken moet er een goede mix komen van type woningen. In beleid is nu al vastgelegd dat in grote projecten 30% van de woningen sociale woningbouw moet zijn. “Dat is een geweldige stap voorwaarts, dat helpt echt om in alle wijken een mix te krijgen en dat vind ik heel belangrijk”, aldus de burgemeester.  

In het woonakkoord worden nu afspraken gemaakt over de verduurzaming van de woningvoorraad.  Burgemeester Hamming: “De woondeal helpt daarbij. Het is goed om aan te geven dat Zaanstad geen rijke gemeente is. Om elk dubbeltje moeten we hard knokken. Dan is het fijn als Den Haag bereid is om ons de hand te reiken. Als we deze ambities waar willen maken, hebben we ook echt geld van derden nodig om dit voor elkaar te krijgen.” De burgemeester leert graag van andere gemeenten en is benieuwd naar voorbeelden en initiatieven. Dus neem gerust contact op met de wethouder voor een gesprek over het verduurzamen van de woningvoorraad. 

Van ambitie naar daadkracht

“De ambities van Zaanstad zijn goed, nu de uitvoering nog”, zegt de burgervader. Maar dat betekent niet dat er nog niets is gebeurd. Zo is de gemeente druk doende met omgekeerde afvalinzameling. Plastic, groen en papier worden opgehaald, terwijl grijs zelf wordt weggebracht naar ondergrondse containers. Door de vele hoogbouw is dat behoorlijk ingewikkeld. Jan Hamming: “In Zaanstad maken we nu die omslag en dat vind ik wel lef hebben.” 

Particulieren en bedrijven

Ook particulieren en bedrijven versterken het bondgenootschap; zo zijn er klimaatcoaches, energiecafés en tig initiatieven vanuit het bedrijfsleven. Van de diverse duurzame subsidieregelingen wordt gretig gebruikgemaakt. Mensen uit de samenleving mobiliseren, bedrijven stellen daken ter beschikking en de gemeente maakt bewonerscomités mogelijk en sterker. “En dat doen we buitengewoon goed”, zegt de burgemeester. 

De minister heeft inmiddels diverse bedrijven in de Zaanse regio aangeschreven met het bericht dat ze aardgasvrij moeten werken. En volgens de burgemeester zijn dit ook enkele van de grootste gebruikers van Nederland. Ook het steunen van bedrijven en ondernemers ziet burgemeester Hamming als taak van de gemeente. “Hoe kunnen we jullie helpen om de opslag te bewaken?”

Daarnaast zijn er bedrijven die ook voor de gemeente als voorbeeld dienen en Jan Hamming noemt de Rutte Groep: “Zij recyclen beton en maken er echt een sport van om bij alles wat ze doen te kijken naar hoe ze kunnen hergebruiken.”

Groen doen

En natuurlijk mag ook groen niet ontbreken in de gemeente. Naast het deltaplan voor elektrisch rijden dat is aangekondigd door de nieuwe coalitie, is de gemeente druk doende het wagenpark te verduurzamen. Maar Zaanstad ziet ook letterlijk steeds groener dankzij meerdere tiny forests. “Zaanstad heeft naast het plofbos dat ooit is aangelegd vanwege het Hembrugterrein [op dit terrein stond een munitiefabriek, het plofbos diende ter bescherming bij mogelijk explosiegevaar] niet echt bossen. We willen die kleine bossen weer terugbrengen en een tiny forest is een heel mooi initiatief.”

Bestuurskracht

Nog een leuke wetenswaardigheid tot besluit is dat elke bestuurder binnen Zaanstad verantwoordelijk is voor duurzaamheid, maar flink aangejaagd wordt door de coördinerend wethouder. Jan Hamming: “Daarmee is het veel meer een gezamenlijk issue en dat zorgt voor bestuurskracht.”