Ooit werkte de techneut alleen in zijn kamer, met de deur dicht, omringd door ordners. De engineer van nu is de spin in het web binnen een multidisciplinair team. En de ontwikkelingen zijn nog niet klaar. De engineer van de toekomst kan een cruciale rol spelen in de aanpak van wereldproblematiek.
“Toen ik 24 jaar geleden bij dit bedrijf in dienst kwam als cost engineer deed ik één discipline en dat was mijn taak. Ik ging ’s morgens naar kantoor en dan werd me verteld wat ik die dag ging doen.” Aan het woord is Anton van der Sanden, die bij Royal HaskoningDHV inmiddels is opgeklommen tot directeur Nederland.
Iedere engineer zijn eigen taak
Ook engineer Wim van Duinen, via Yacht gedetacheerd bij de gemeente Amsterdam, kan kostelijk vertellen over hoe het er vroeger aan toe ging. “Amsterdam had een eigen ingenieursbureau dat alles zelf tekende en berekende. Ik maakte daar als nieuwkomer de jongens mee, toen al senioren, die de metro hadden getekend. Die jongens hadden eeuwig de tijd, leek het. Ze werkten met kastenvol ordners en pakten er boeken bij waar ze feilloos dingen in wisten terug te vinden. Binnen dat kleine clubje had ieder zijn eigen taak. De een was bezig met kolommen, de ander met de sporen en weer een ander was met bruggen bezig.”
Er zijn heel veel prikkels tegenwoordig, zowel vanuit de opdrachtgever als uit de organisatie zelf
De engineer van nu moet alles weten
Hoe anders is dat nu? De engineer werkt niet meer als eenling, maar is onderdeel van een multidisciplinair team. Hij moet overal iets van weten: financiën, juridische zaken, supply chain, noem maar op. Naast die overgang van ‘mono naar multi’ gaat het werk bovendien veel sneller. Van der Sanden: “We werken aan onze projecten in een model, samen met de opdrachtgever die ook mee kan kijken. ‘s Avonds laten we dat model draaien, zodat we meteen kunnen zien of en waar het fout gaat.” Van Duinen vult hem aan: “Er zijn heel veel prikkels tegenwoordig, zowel vanuit de opdrachtgever als uit de organisatie zelf. Bovendien moet het sneller en is het nog belangrijker dat producten, of delen daarvan, op de afgesproken tijd af zijn.”
Nieuwe competenties
Ard Kistemaker, ooit begonnen als engineer en nu directeur engineering, supply chain management & procurement en sales bij Yacht, ziet de toegenomen complexiteit aan het werk van de professionals die Yacht bemiddelt “Er is sprake van een matrixstructuur waarin verschillende disciplines met elkaar moeten samenwerken. Die disciplines oefenen invloed uit op datgene waar de engineer mee bezig is. De engineer wordt dus niet alleen hiërarchisch aangestuurd, maar ziet ook van de zijkant allerlei zaken op zich afkomen die hij moet meenemen in zijn dagelijkse werkzaamheden.”
Het verhaal van Kistemaker sluit naadloos aan bij de cijfers van het Engineeringonderzoek dat Yacht afgelopen voorjaar deed. Daarin zegt 79% van de engineers dat flexibiliteit belangrijk is voor het succes van organisaties. Ook communicatieve vaardigheden (78%, oplossend vermogen (75%) en multidisciplinair samenwerken (74%) springen eruit.
Soft skills belangrijker
De ommezwaai van werken als eenling naar functioneren in een team vraagt veel van een engineer. Hij heeft naast zijn vakinhoudelijke kennis andere vaardigheden nodig om zijn werk goed te doen. Dat zit hem, dat blijkt wel uit voorgaande cijfers, met name in de soft skills, bijvoorbeeld als een engineer in een team een leidinggevende rol heeft. “Vroeger maakte een engineer gebruik van zijn kennis om mensen te overtuigen en zijn gelijk te halen”, zegt Kistemaker.
De engineer wordt dus niet alleen hiërarchisch aangestuurd, maar ziet ook van de zijkant allerlei zaken op zich afkomen die hij moet meenemen in zijn dagelijkse werkzaamheden
“Nu gaat het meer om overbruggen, luisteren en omgaan met emoties. Dat zijn andere vaardigheden dan je vroeger bij een techneut zag.” Kistemaker vertelt dat onder Yacht-engineers een duidelijke, groeiende behoefte bestaat in het ontwikkelen van vaardigheden die passen bij hun actieve spin-in-het-web-rol. Zo zegt 34% van de ondervraagden in het Yacht Engineeringsonderzoek zich te willen ontwikkelen in leiderschap. Overtuigingskracht wordt ook vaak genoemd (31%), evenals communicatieve vaardigheden (26%).
Competenties die engineers meer willen ontwikkelen*
- Leiderschap (34%)
- Overtuigingskracht (31%)
- Communicatieve vaardigheden (26%)
- Multidisciplinair samenwerken (14%)
- Sociale intelligentie (14%)
Contact met de eindklant
Het zijn typisch van die soft skills die ook Wim van Duinen goed van pas komen in zijn werk. Als manager van de projectportefeuille groen bij de afdeling verkeer en openbare ruimte zijn Van Duinens dagen gevuld met het uitrollen van het groot onderhoud aan het groen in Amsterdam. “Ik word overal mee naartoe genomen, niet alleen naar de locatie van het project waaraan ik werk, maar bijvoorbeeld ook naar overleggen met opdrachtgevers en naar bewonersavonden.” Contact met bewoners is heel belangrijk: “Iemand goed te woord staan, duidelijk dingen uitleggen, waarom er overlast is en waarom er situaties veranderd worden.”
Plat op de neus
Hij heeft er inmiddels veel ervaring mee en dan nog gaat het af en toe mis. Zoals afgelopen zomer, bij de aanpak van een gevaarlijke fietsoversteek. Daarvoor moest het eenrichtingsverkeer in een nabijgelegen hofje worden omgedraaid. Van Duinen en zijn collega’s vergaten, minor detail, de bewoners van het hofje te informeren, die ’s middags uit hun werk ineens via de andere kant hun straat in moesten. Via allerlei kanalen kwamen klachten op Van Duinens bureau. “We hebben het teruggedraaid, veel gesprekken gevoerd met bewoners en hen meegenomen in het nieuwe verkeersbesluit, zodat we die fietsoversteek alsnog kunnen aanpakken.” Nu kan Van Duinen er hartelijk om lachen. “Uiteindelijk komt het op zijn pootjes terecht, maar het was goed stom, we gingen plat op ons neus.”
Optimization is de trend
De doorontwikkeling van de engineer is nog niet op zijn einde, denkt Yacht-directeur Kistemaker. Hij voorziet dat er in de toekomst nog meer van de engineer zal worden gevraagd, bijvoorbeeld om door te rekenen wat de verandering aan een machine een bedrijf gaat opleveren. Ook hier is zijn stelling terug te zien in het Yacht Engineeringsonderzoek: 63% van de engineers noemt optimization als hoofdtrend binnen techniek, gevolgd door automation (52%), sustainability (45%) en het Internet of Things (42%).
Deze trends vinden engineers terug in hun werk*
- Optimization (63%)
- Automation (52%)
- Sustainability (45%)
- Internet of Things (42%)
- Additive manufacturing (25%)
Engineer en IT’er in één
Wim van Duinen ziet het in de praktijk: de complexiteit van het vak neemt toe. “Neem een brug, een bedienbaar object. Vroeger was het een mechanisch ding met een paar schakelaars en meetpunten en de rest van de brug was van beton of staal. Nu zit er elektro, software en allerlei meet- en regeltechniek in. Bij alles wat je aan zo’n brug wil doen, heb je te maken met het besturingssysteem.”
Ik denk dat engineering en IT in elkaar gaan vloeien. Bij ons volgen op dit moment 250 engineers een cursus om te programmeren
Van der Sanden van Royal HaskoningDHV gaat zelfs nog een stapje verder. “Ik denk dat engineering en IT in elkaar gaan vloeien. Bij ons volgen op dit moment 250 engineers een cursus om te programmeren. We gaan veel digitaler werken en data wordt steeds belangrijker. Zowel bij onze interne processen als bij nieuwe diensten en producten voor onze klanten. We gaan meer en meer toe naar een combinatie van die twee vakgebieden, misschien zelfs wel gecombineerd in één persoon.”
De engineer wordt steeds belangrijker
Van der Sanden juicht de technologische vooruitgang van harte toe, omdat die engineers toestaat echt te innoveren en waarde toe te voegen samen met de klant. “Wij hebben voor de gemeente Deventer een verkeersregelsysteem ontworpen dat met historische en realtime data van verkeerslichten en incarsystems het verkeer beter kan laten doorstromen.”
En hij ziet een nog grotere, belangrijkere rol weggelegd voor de engineer, namelijk de aanpak van klimaatvervuiling, voedselschaarste en bevolkingsgroei. “De wereld staat in de fik. We moeten de engineer gebruiken om dingen slimmer en creatiever te doen, hem meer laten renderen. En dat kan ook, want de digitale technologie staat ons dat nu toe.”
Engineer verdient meer waardering
Creativiteit is ook iets wat engineers zelf als belangrijke competentie beschouwen voor de transitie naar duurzaamheid binnen techniek. 44% van de ondervraagden noemt dit in het Yacht Engineeringsonderzoek, gevolgd door oplossend vermogen (42%) en interdisciplinair samenwerken (35%).
Het laatste woord is aan Van der Sanden die, met het oog op de complexiteit van het vakgebied én de cruciale rol van engineering bij de aanpak van wereldproblematiek, graag wat meer waardering ziet voor de engineer. “De laatste jaren is de engineer een beetje minder zichtbaar geworden, deels door zijn eigen bescheidenheid. Maar de engineer heeft Nederland ook gemáákt; de infrastructuur, de deltawerken, bij alles wat je ziet was een engineer betrokken. We zitten nu in een fase in de wereld dat we die engineer met zijn innovaties heel hard nodig hebben. We moeten de engineer omarmen.”
* Bron: Yacht Engineering onderzoek 2018
