De energietransitie is in een versnelling terechtgekomen omdat de gaskraan in Groningen wordt dichtgedraaid. In 2021 moeten de gemeenten de grove plannen voor energietransitie klaar hebben liggen. Voor Daniel Dohnalek, projectmanager energietransitie voor de gemeente Helmond, betekent deze overgang vooral een middel om de leefbaarheid van de wijken naar een hoger level te tillen. Want de energietransitie gaat volgens hem samen met een maatschappelijke transitie.
Planoloog als generalist
Een maquette van de kop van Rotterdam Zuid maakte indruk en zette Daniel op het spoor van ruimtelijke ontwikkeling en planologie. Inmiddels draagt hij de titel Master City Developer. “De planologie zit in een evolutieproces. Het is niet langer een wetenschap voor enkel het plannen van een stad. Het is veel meer dan dat. Het gaat om: mobiliteit, duurzaamheid, leefbaarheid en nu dus ook de energietransitie. De planoloog van de toekomst is een generalist die van alles iets weet.”
Ideale stad
Zelf krijgt Daniel heel veel energie van de ontwikkelingen in zijn werkveld. Het verbinden van de diverse stakeholders met als ultieme doel het creëren van de ideale stad. Helsinki voldoet aan zijn ideaalbeeld, althans met zonnig weer. “Een mooie stad, schone straten, veel groen en een leuk aanbod.” Dichter bij huis staat met stip op nummer één de stad Amsterdam, gevolgd door Den Bosch en Maastricht. Daniel: “Zuidelijker staat de menselijke maat centraal, waarbij de kwaliteit van leven bepaald wordt door de regionale markt en zijn bewoners. Dat is namelijk wat er moet gebeuren. Steden bouwen doe je samen en in gesprek met de eindgebruiker.”
Geldstromen in de wijk
Daniel wil dat er budgetten vrijkomen om de wijkeconomie te stimuleren. “Door de geldstromen in de wijk te onderzoeken, kan gekeken worden waar besparing mogelijk is.” Zeg maar een financiële planning voor de wijk. Hij geeft een passend voorbeeld: “Stel je voor dat er nu 200.000,- euro uitgegeven wordt aan de openbare ruimte voor een bepaalde wijk. Je kunt hiermee ook betaalde banen creëren voor werkloze wijkbewoners. Zij zetten zich in, hiermee wordt het thuisgevoel vergroot en de verantwoordelijkheid voor een prettige leefomgeving versterkt. De kans is goot dat ook vandalisme in de wijk afneemt.
Op weg naar nieuwe energie
De weg naar nieuwe vormen van energie is tweeledig volgens Daniel. Enerzijds is er de harde kant: de wijk ontwikkelen met het bijbehorende technische aspect, waarbij het gaat om het aantal woningen, de warmtepompen en de zonnepanelen. Anderzijds is er de zachte maatschappelijke kant, waarbij er draagvlak wordt gecreëerd en diverse groepen samenkomen om hun ideaal te ontwikkelen.
Klimaatakkoord ook voor politici
Met de verkiezingen voor de provinciale staten en de eerste kamer in zicht, wordt er volgens Daniel om de hete brij heen gedraaid. “Er wordt door politici geroepen: ‘Daar moeten we de burger toch niet mee belasten’, maar het klimaatakkoord zegt ook iets anders. Mensen zijn bang voor verandering en zoeken nu excuses. Het is goed dat wij zelf aan de slag gaan en niet afwachten. Als wij beter gaan isoleren, een warmtepomp plaatsen en gebruik maken van zonnepanelen of eventuele stadsverwarming is er al een enorme stap in de juiste richting gezet.”
Energiefonds voor particulieren
Over de kosten heeft Daniel Dohnalek ook al nagedacht. Volgens hem zijn er 3 mogelijkheden:
- Hypotheek
- Eigen middelen
- Energiefonds
Het energiefonds wordt georganiseerd vanuit de overheid en iedere particulier kan hier een beroep op doen. Diegenen die gebruik maken van dit fonds, betalen geen of een minimale rente waarbij de rekening nooit hoger zal uitvallen dan de huidige gasrekening. Dat klinkt natuurlijk fantastisch, maar deze investeringspot vult zichzelf niet. Ook daar heeft Daniel een oplossing voor. “Zet de verhuurdersheffing, voortkomend uit de verhuurderswet niet langer in om de staatsschuld af te lossen. Stop dit in het energiefonds, dan is er al een flinke som geld beschikbaar.”
Wijkgerichte pilots
De transitie moet wijkgericht aangepakt worden, want iedere wijk is anders. In Helmond draaien er nu twee pilots. Een van die pilots wordt gedraaid met coöperatiewoningen. De coöperatie investeert 90.000 euro in iedere woning afzonderlijk. Aangezien 50% van ons energieverbruik voortkomt uit de vraag naar warmte, is een van de oplossingen een goede isolatie. De woningen worden van dak tot vloer geïsoleerd en voorzien van een nieuwe badkamer en keuken.
Mindset en bewustwording
Daniel geeft aan dat we meer naar onszelf moeten kijken. Want bewustwording is een, ernaar handelen is twee. “Wat kun jij doen naast afval scheiden? Hoe vaak gebruik je de tweede auto? We moeten niet ontkennen maar erkennen.”
