In januari is Yacht van start gegaan met de campagne ‘Welkom in ons netwerk’. Voor mijn vakgebied Sociaal Domein ben ik gedurende de campagne het gezicht en kunnen potentiële professionals mij benaderen voor vragen. Netwerken is voor Yacht een kernbegrip; het netwerken is belangrijk voor het verwerven van nieuwe opdrachten.
Afgelopen maand heeft dus voor mij in het teken gestaan van netwerken. Ontmoeten, verbinden en versterken zijn voor mij kernwoorden rondom het begrip ‘netwerken’. In mijn functie werk als Consulent Jeugd ben ik elke dag van de week bezig met ontmoeten, verbinden en versterken van cliënten, hulpverleners en zorgaanbieders. Het netwerken doe ik veelal onbewust, als vast onderdeel van mijn werkzaamheden. Geïnspireerd door de campagne van Yacht ben ik afgelopen maand bewust met netwerken bezig geweest; is netwerken binnen mijn werk als Consulent Jeugd ook een kernbegrip?
Netwerken op 5 niveaus
De manier waarop ik mijn functie als Consulent Jeugd uitvoer is te vertalen naar meerdere niveaus van netwerken. Dit kan gezien worden als een trechtermodel waarbij het onderste niveau van netwerken betekent dat er een directe verbinding is met de cliënt en het resultaat hierdoor direct zichtbaar is. De bovenste manier van netwerken staat ver weg van de cliënt en de resultaten hiervan zijn vaak pas zichtbaar op de lange termijn. De onderste manier van netwerken komt in de praktijk het vaakst voor, maar de bovenste manier van netwerken is even zo belangrijk.
1. Netwerk van de cliënt
Sinds de transitie van de jeugdzorg ligt de focus op de eigen kracht, de zelfredzaamheid en het inzetten van het eigen netwerk van de cliënt. Om een goed beeld te krijgen van het netwerk van cliënten kan je een genogram laten invullen of op eigen kracht conferentie organiseren. Hier wordt gekeken wie uit het netwerk van de cliënt iets kan bijdragen aan de cliënt. Door het verbinden van het netwerk van de cliënt met elkaar versterk je de positie van de cliënt zelf. Het effect van het netwerken rondom de cliënt is dus effectief en zichtbaar op de korte termijn.
2. Intercollegiaal netwerken
De rol van een Consulent Jeugd is tegelijkertijd geboren met de transitie van de jeugdzorg. Je wordt geacht generalist te zijn met kennis van elke problematiek en de kunde hierop in te spelen. Ik merk dat het in de praktijk niet zo werkt. Je weet overal wel iets vanaf, maar iedereen is specialist op zijn eigen gebied. Het is zaak dit te erkennen en gebruik te maken van elkaars kwaliteiten in plaats van zelf het wiel proberen uit te vinden. In mijn gemeente hebben we daarom een inventarisatie gemaakt van elkaars kwaliteiten en specialismen, zodat je elkaar gericht kan opzoeken met eventuele vragen. De effecten van deze manier van netwerken is niet direct zichtbaar, maar is efficiënt op de momenten dat specifieke kennis nodig is.
3. Netwerken tussen de afdelingen binnen de gemeente
Sinds de jeugdzorg de verantwoordelijkheid van de gemeenten is, zijn er raakvlakken met andere afdelingen van de gemeenten. Je kunt hierbij denken aan leerplichtambtenaren, sociale zaken en samenwerking met scholen. Deze samenwerking is voor iedereen nieuw en het vanwege de verschillende belangen verloopt dit erg stroef. In mijn gemeente proberen we de verschillende belangen en leefwerelden samen te brengen, door de verschillende afdelingen met elkaar kennis te laten maken. Door deze investerende manier van netwerken, kan er een goede samenwerking ontstaan op momenten dat het noodzakelijk is.
4. Het netwerk van zorgaanbieders
Als Consulent Jeugd ben ik verantwoordelijk voor het doorverwijzen van de cliënt naar de best passende zorgaanbieder. In mijn gemeente hebben we momenteel een contract met ongeveer 180 zorgaanbieders. Door het verzamelen van ervaringen van collega’s met zorgaanbieders en het ontwikkelen van een sociale kaart, maken we een overzicht van het netwerk van zorgaanbieders. Persoonlijk contact met zorgaanbieders is echter even belangrijk. Dit zorgt voor korte lijnen, een goede samenwerking en transparantie. Een mooi initiatief van de samenwerkende gemeenten in de Achterhoek is het organiseren van een speeddate avond tussen de zorgaanbieders en de Consulenten Jeugd. Het profijt van speeddaten is echter teveel gericht op de lange termijn. In de toekomst kunnen Consulenten Jeugd hier mogelijk van profiteren, maar momenteel zoeken ze het zelf wel uit mochten ze een juiste zorgaanbieder zoeken.
5. Netwerken tussen gemeenten
Toen de transitie van de jeugdzorg van start ging mochten alle gemeenten zelf (binnen de kaders) een invulling geven aan de jeugdhulp. Er zijn bepaalde samenwerkingsverbanden aangegaan tussen gemeenten die bij elkaar in de buurt liggen, maar verder hebben alle gemeenten geprobeerd hetzelfde wiel uit te vinden. Ik zit in een Lean werkgroep om ons werkproces effectiever te maken, maar ik bemerk dat we niet op zoek gaan naar ervaringen van andere gemeenten. Het profijt hiervan is teveel gericht op de lange termijn, aangezien zulke veranderingen tijd en geld kosten. Netwerken tussen de gemeenten en dus de samenwerking opzoeken, heeft niet de prioriteit.
Netwerken in het belang van de cliënt
Wat wel prioriteit heeft, zijn de cliënten. De cliënten moeten de best passende zorg krijgen en dit moet zo effectief mogelijk gebeuren. In mijn ogen is netwerken hierin een kernbegrip. Alle bovengenoemde vormen van netwerken, zijn (ofwel op de korte ofwel op de lange termijn) in het belang van de cliënt. Gezien de hoge nadruk op effectiviteit, wordt er voornamelijk ingezet op de onderste lagen van netwerken. Hiervan is het effect en het profijt direct zichtbaar en daarmee effectief.
Het is dus van belang dat gemeenten blijven investeren in netwerken op alle niveaus. Het beleid is vaak niet ingesteld op resultaten op de lange termijn, maar deze moeten niet vergeten worden. Op de lange termijn heeft de cliënt (en dus de gemeente) hier zeker profijt van. Nu ik een maand bewust bezig ben geweest met netwerken, heb ik bemerkt dat elke ontmoeting waardevol kan zijn. Het is zaak om mensen met elkaar te verbinden en zo in hun kracht te versterken. Als ik er nu geen profijt van heb, dan heb ik er vertrouwen in dat het ergens op de lange termijn wel profijt gaat opleveren! Hiervoor is het belangrijk om ontmoetingen en personen te onthouden, zodat je ze eventueel op de lange termijn weer kan benaderen. Netwerken betekent immers het aangaan van contacten waar je voordeel uit kan halen!
